urn:nl-mpi-tools-elan-eaf:b18272dc-772b-4eeb-baaa-8283fd4e3188 229

spontaneous report high {debe ser 'nda4-ndu3ku4 hubo error de pronunciación} {Se refiere al INI (Instituto Nacional Indigenista)} {Debió decir 'i3ta2' (flor) no 'i1ta3' (río)} {Raro el uso del causativo con esta palabra. Es más usual con i4xa3.} {El enclítico =na1 está demás en esta construcción} Victorino Ramos Rómulo Xa'1a4, xa'1a4 ya1 ko4ndo3 *costumbre** ti1xin3 ñu3u2 ba42 ka1a3, ya1 xa'1a4 kwi1ya1 ndi4 xa'1a4 kwi1ya1 u1xi1 kwa'1an1 neru tu4u13 ta1 chi4ñu3 tu4u13 ta1 chi4ñu3, ta1 chi4ñu3 ndi4 xa'1un1 kwa'1an1 neru nda3-ki'3in3 ta1 kan4 ya1 kan4 ndi4 ta1 chi4ñu3 xa14a3 ku4u4 ta1 ndi4-ki'3in3=ra2 kwi1ya1 xa14a3 kwa'1an1=ra1, i3kan4, i3kan4 ta1 chi4ñu3 xa14a3 ndi4 ki3xa2a2=ra1 nu14u3 *mesa**=ra1 be'3e3 chi4ñu3 ndi4 ta1 kan4 ndi4 ta1 ndi'4i13 i3ni2 ku4u4 ta1 kan4 xa'1a4 na1 ñu3u2=ra1, ndu4ku4=ra2 ta1, ta1 ji4ni2 ka'1an1 ji'4in4 ñu3u2 si1so32 ba'1a3 ñu3u2 si1so32 yu3ba4 ñu3u2 si1so32 xa'4nu3 [...] ya1 kan4 ndi4 kwa'4..., xi4yo13=a2 ni4ni2 nda4kwa3tu3 ta1..., ki'4in4 ta1..., ta1 tu'1ba3 ki1bi4 nda4kwa3tu3=ra2 nu14u3 ñu3u2 si1so3 xa'1a4 *mesa** be'3e3 chi4ñu3 ko14o3 tu1ni4ni2 ka3ku3 ko14o3 kwe'1e1 ka3ku3 ko14o3 [...]ko14o3 kwa1chi3 ko3o3 ya1 kwi1ya1 ni1-ki3xa2a2=ra1 i4ndu'3u4=ra3, i3kan4 ta1nda3a2 ki1bi4 tan3 kwa'3a3 nu14u(3)=a2 kan4 ka4ya1 ña'1a3 ñu3u2 ndi1bi4 ba42 *candela** ba42 yu1ma4 ba42, ya1kan3, so1o4 xu1xa32 ba42 ka4ya(1)=e1 i3kan4 ko3o3 ya'1bi3 xa'1a4, xa'1a4 ñu3u2 kwa'4a4 xa'1a4 na1 ñu3u2 nu14u3, ñu3u2 si1so3 i4xa3 ta1 chi4ñu3 xa14a3 ndi'13i3 i3kan4 tin3 ja143 ba1xi3 bi3ko4, bi3ko4 si'3i(4)=o4 *Guadalupe** yu3mi4 i3kan4, sa3kan4 i4yo2 na1 ma3to4mu2, xi'3na3 na1 ma3to4mu2 tu4u13 ndi3-ki'3in3 *lista** nda'3a4 ta1, ta1 ya3ta4, ma3to4mu2 ya3ta4 sa3kan4 ndi4 ka4nda3ba3 bi3ko4, bi3ko4 si'3i(4)=o4 *Guadalupe** u1xi1 u1bi1 kwa'1an1 febreru i3kan4 ki3xa3a4=na2, ta1 ko4ndo3 ma3to4mu2 si'3i(4)=o4 kan4 ndi4 ta1 ndi'4i13 i3ni2 ku4u4 ta1 kan4 ka3na3 bi3ko4 si'3i(4)=o4 i4cha'14bi3=ra2 ya'1bi3 kas3ti4yu2 ya1 ko4ndo3 *gastu** na1..., na1 nda4kwa3tu3 kan4, i3kan4 xi4yo13 ku3rra42 *toro** ba3 ka'4ndi2 kas3ti4yu2 ka'4ndi2, i4yo2 ya1 si1i4 ja143 i3kan4 kwa'1an1 nda1ka3=na2 *lista** be'3e3 ta1 ma3to4mu2 xa14a3 ja143 ndi13ko4=na2 i4yo2 tu3ku(3)=a2 si1i4 ki14tu3 ki1bi4 u1xi1 u1bi1 i3kan4, xi4yo13 tu3ku3 ku3rra42 *toro** i3kan4 ya'4a13 bi3ko4 si'3i(4)=o4 *Guadalupe** ya1 yu3mi4 i3kan4 ba1xi3 tu3ku3 ya1 bi3ko4 San Marcu kwa'1an1=na1 nu14u3 sa1bi4 a1su3 ta1 chi4ñu3 ku4u4 ta1 ndi'4i13 i3ni2=ra1, xa'1a4 ta1, ta1 tu'1ba3 ku'1un1 ka'1an1 ji'4in4 sa1bi4, ta1 ji4ni2 nda3kwa3tu3 ji'4in4 sa1bi4 ta1nda3a2 ki1bi4 kan4 ndi4 ja1 i4yo2 ta1 nda3kwa3tu3 xa'1a4 sa1bi4 ja1 i4yo2, ka'4an2=ra1 ji'4in4 na1 si'4i2 nda4kwa3tu3 ka'4an2=ra1 i4yo2=na1 ku'1un1=na1 nu14u3 yu3ku4 ko3o(3)=a2 ni4ni2 nu14u3 sa1bi4 ya1 kan4 ku4u4=na2 tin3 ta1nda3a2 ki1bi4 kan4 ki1bi4 xa'1un1 ku1mi4 ki14tu3 o1ko1 kwa'1an1 ta1 chi4ñu3 ku4nu24 ji'4in4 na1 ko4ndo3 ta3tun4 ña'1a3=ra2 na1 ko4ndo3 na1 nda4..., nda'3a4 xa'1a4=ra3, kwa'1an1, kwa'1an1 ti1xu'4u4 kwa'1an1, ku3u2 ji1ni4 yu3ku4 kan4 kwa'1an1 ya1 ko'3o3=na2 kwa'1an1 *gastu** a3sa3=na2 i3kan4, i3kan4 kwa'1an1=na1 sa4a14 *café** xi'4i4=na3, na1 kwa'1an1 ndi4to3 ji'4in4=na3, i3kan4 tu3ku3 tin3, kwa'1an1 na1 ma3to4mu2 ndi4 i4yo2 ma3to4mu2 ña'1a3=e2 kan4 kwa'1an1 ma3to4mu2 ji'4in4, kwa'1an1 ki3ni2 ji'4in4 ta1 kan4, ta1 kan4 ku4u4 ta1 ndu4ta'3an2 ku'1un1 ki3ni2 ji'4in4, tan3 ta1 chi4ñu3 kwa'1an1 ti1xu'4u4 ji'4in4 ja143 i1xa43=na2, ndi3sa3a4 ki1bi4 kwa'1an1 ta1 ka'4an2 ji'4in4 sa1bi4 kan4 nda4kwa3tu3=ra2 ki'13in3=ra2 ki1bi4 nu14u3 sa1bi4 kwa'1an1=na1 ko4ndo3 *comisión** ña'1a3 ta1 chi4ñu3 ji'4in4=ra3, ndi3sa3a4 ki1bi4 kwa'1an1=na1 na1ni1 ka4a4 kwa'1an1 tu3ku3 na1 kan4 ndi3sa3a4 ki1bi4 ta1nda3a2 ki1bi4 o1ko1 ku1mi4, ki1bi4 o1ko1 ku1mi4 kan4 ja143 kwa'1an1 tu3ku3 ma3to4mu2 ji'4in4, ji'4in4 ta1 chi4ñu3 ndi4kun2, i3kan4 ja143 i1xa43 i3kan4 ko3o(3)=a2 ni4ni2 kan4 nda4kwa3tu3 ta1, ta1 tu'1ba3 nu14u3 sa1bi4 ta1nda3a2 ki'3in(3)=a2 ni1i4 ja143 xa'4ni24=na2 ti1xu'4u4 xa'4ni24=na2 ki3ni2 ja143 i1xa43 ku4-ba'1a3 nda3yu4 ku3xi3 sa1bi4 i3kan4, ni1-nu1na4 lu3chi'4i2 ndi3-ki3nde3e4 ta1 tu'1ba3 tan3, ja143 ki3ta3 kan3to4ri2 ji'4in4 na1 si'4i2 nda4kwa3tu3 ja143 nda4-kwa'1a3=na2 *rosario** nda'3a4 ta1 sa1bi4 tan3 sa3kan4 ta1 ka'4an2 ji'4in4 sa1bi4 ndi4 ka'4an2=ra1 xa'1a4 ta1 ñu3u2 ña4 ñu3u2, ka'4an2=ra1 xa'1a4 ña1, i3tu2=na1 nu1ni4=na2 ba42 ndu3chi4=na2 ba42 nda1 ndi'4i(4)=a2 ka'4an2=ra1 xa'1a4, ka'4an2=ra1 xa'1a4 ki3ti4 ja1na1=na1 ka'4an2=ra1 xa'1a4, ji1ndi1ki4 ka'4an2=ra1 xa'1a4 *burru** ka'4an2=ra1 xa'1a4 kwa4yu2 ka'4an2=ra1 xa'1a4 ti1xu'4u4 ja1na1=na1 ndi3ka3chi3 ja1na1=na1 ka'4an2=na1 xa'1a4, ka'4an2 ta1 kan4 xa'1a4 kwa'1an1=ra1 a1chi1 ndi4 chi3ñu3 ñu3u2 ba42 kwa'1an1=ra1 ndi'3i3 ki14tu3 sa3kan4 ni1-ka'1an1=ra1 ji'4in4 sa1bi4, tan3 ya'1a3, ni1-xi1yo3 ya'1bi3 sa1bi4 sa3kan4, sa3kan4 nda3-ya'1a3=ra2 ka'1an1=ra1 ji'4in4, nda3-ya'1a3=ra2 ka'1an1=ra1 ji'4in4 xi1i4 xa'1a4 ndi3se'1e3 ndi3sa1na1 ñu3u2 ndi'13i3 ni1-ka'1an1=ra1 ji'4in4 xi1i4 sa3kan4, sa3kan4 bi4 ja143 nda3-ka3si2=na1 nu14u(3)=a2 tan3 sa3kan4 ndi4 tan42 i4yo2 na1 ba1xi3 ti'4bi3 sa3kan4 ba1xi3=na2 ki3xa2a2=na1 ñu3u2 na4 ta1 ma3to4mu2 ku4u4 ta1 si1i4 i3ni2 tan3 ta1 chi4ñu3 tin3 si1i4 i3ni2 ndi4 i4yo2 na1 ya3a2 *toro** i4yo2 na1 ti4bi2 i4yo2 i4xa3, ki4xa2a2=na1 tan3 kwa'1an1=na1 be'3e3 ma3to4mu2 xi4yo13=na(2)=e2 si1i4 sa3kan4 tu4u13 ta1 ko4ndo3 *terun** yo4so24 ta1 kan4 mbu4rru2 ka4ndi3ka2 ndia'14na3 nu14u3=ra2, xa'4a13=ra(2)=e2 si1i4 xi4ka3=ra2 ja143 kwa'1an1=na1 xi4ka3 ta1 kan4 nda4-ja3ndu3ku4=ra2*toro** ja1na1=ra1 xi4yo13 ya1 si1i4 ki4xa2a2 na1 kan4 ndu4ku4 si4in4=na2, ki13xa2a2 *toro** ji'4in4=ra2, nda1..., ndu13-ku'3ni2=ra1 *toro** ja1na1=ra1, ki13xa2a2=ra1 ja143, be'3e3 ma3to4mu2 sa3kan4 i3kan4 ndu4ku4 chi4ñu3=na2 ta1, ta1 xa4nda4 *violín** sa3kan4 i1xa43 ta4xa'4a4 te3run42 kan4 i4yo2 ta1 kan4 ya1 si1i4 ndi4 ku4-si1i4 i3ni2=ra1 ndi4 *toro** ja1na1=ra1 ku4u4 ti4 ku3u2 ku3xi3=na2, ka4chi2, ka4chi2 ta1 kan4 ta4ba4=ra2 si3ki2, ndi'13i3 xi1yo3 ya1 si1i4 kan4 tan42 i3in3 tan42 i3in3=na2 ta4ni1=na1 kwa1nu'1u4 ba3=na3, ndi'13i3 bi3ko4 ya1 o1ko1 u'1un1 kwa'1an1 abril i3kan4 ba1xi3 tu3ku3 i3nga2 tu3ku3 yo4so24 tu3ku3 ya1 u1xi1 kwa'1an1 mayu ka4na3 bi3ko4 si'3i4=na3, sa3kan4 nda4tu'4un4=na2, na1 ta4u3ni2 na1 xi1kwa'1a4 ji'4in4 ta1 chi4ñu3 nda4-ta3ka2 na1 xi1kwa'1a4 i4xa3 ta1 chi4ñu3, i3kan4 nda4tu'4un4=na2 xa'1a4 ya1 ko3ndo3 *costumbre** ko4ndo3 *costumbre** ya1 ka3na3 bi3ko4 yu3ba(4)=e4 San Francisco ya1 kan4 ku4u4 bi3ko4 ka'4nu3 ji'4in4 si'3i(4)=o4 *santo Rosariu**, ya1 kan4 ndi4 ki4xa2a2=na1 ma3to4mu2 ji'4in(4)=a2 xi'4i4 ji'4in4 *cohete** sa4-ka'3ndi2=na1 yu14kun3 sa4-ka'3ndi2=na1, sa4-ka'3ndi2=na1 ye'14e4 be'3e3 chi4ñu3 ke4ta'4an4 na1 ti4bi2 ke4ta'4an4, ki4xa2a2 na1 *cantor** i3kan4 na1 kan4 ku4u4 na1 ka'4an2=na1 ji'4in4 xi4kan1=na(1)=e1 ma1ni4 nu14u3=na3, ya1kan3, sa1a3 ko3o3 ka3na3 bi3ko4 sa1a3 ko3o3, i3kan4 ka'4an2=na1 ji'4in4 na1 ti4bi2 nda4a2 kwi3in3 na1 ti4bi2 na3ma3 nda'3a4 na1 kan4 tan3 ka'1an1=na1 bi3ko4 ka'4nu3, i3kan4 tin3 u1xi1 kwa'1an1 mayu sa3kan4 nda4tu'4un4=na2 xa'1a4=e2 kan4, i3kan4 ja1 ji4ni2=na1 nda4a(2)=e2 ba42 ko3o3 bi3ko4 nda4a(2)=e2 ba42 yo3o3 ku4u4 na1 ndu3ta'3an2 ti3in3 ku3rra42 *toro** yo3o3 ku4u4 na1 ti3in3 *ponchi** kan4, ko3o(3)=a2 si1i4 tu3ku3 ko3so4=na2 *toro** i3kan4 tu3ku3 tin3, ya1kan3, ja143 i1xa43=na2 ki'4in4=na2 ki1bi4 ki1bi4 xa'1un1 ku1mi4 ki14tu3 o1ko1 ki'4in4=na2 ki1bi4, nda4kwa3tu3=na2 nu14u3, nu14u3 ta1 ko4ndo3 *patrón** ñu3u2 *San Francisco de Asís** ji'4in4 *santo Rosario** i3kan4, ta1nda3a2 ki1bi4 kan4, ja1 ji'3..., nda13tu'4un4=na2 i3in3 ki1bi4 a1chi1 u1xi1 kwa'1an1 mayu nda13tu'4un4=na2 sa1a3 ko3o3 sa1a3 ko3o3 tan42 i3in3 tan42 i3in(3)=a2, sa3kan4 ndu3-ku3ta'4an(4)=e2 ja1 ji4ni2=na1 nda4a(2)=e2 ba42 sa1a3 ko3o3, ki'3in(3)=a2 i3chi4 kwa'1an1 o4ra2 ta1nda3a2 bi3ko4, ñu3u2 ka'4nu3 ndi'3i3 nda13tu'4un4=na(2)=e2 kan4 u1xi1 kwa'1an1 mayu ja1 ji4ni2=na1 sa1a3 ni1-ndo3ko3o4=na(2)=e2 tu1ni4ni2 ji'4in4 ta1 chi4ñu3 ta1, ta1 chi4ñu3 na1 xi1kwa'1a4 na1 ti4bi2 na1 kan3to4ri2 na1 ma3to4mu2 nda143 nda4tu3=na2 ta1nda3a2 ki1bi4 kan4 ka3sa3 ka'4nu3=na3, i3kan4 ba1xi3 tu3ku3bi3ko4, *Santiago Apóstol** i3kan4 ndi4 ki1bi4 nu14u3 ndi4, ña'3a4 ban4 i4xa3 ka'4nu3 ko4ndo3 *presidenta** kwe4nda2, kwe4nda2 *Santiago Apóstol** i3kan4 tu3ku3 tin3, ba1xi3, i3kan4, ki1bi4 o1ko1 ku1mi4 i4xa3 ka'4nu(3)=an4 kan4 i3in3 ki1bi4 a1chi1 ka1 sa4-ya'1a(3)=en4 *anuncio** i4xa3 *invitar**=ña4 na1 yo4so24 kwa4yu2 na1, na1 ko3o3=na(2)=e2 si1i4 ki1bi4 kan4, ku3si4ki24=na2 ji'4in4 lis3to4ni2 sa3kan4 ndi4, sa4-ya'1a(3)=en4 kan4 *anuncio** i4xa3 *invitar**=ña4 ta3ba(4)=en4 bi3ko4 o1ko1 ku1mi4 *julio** i3kan4 tu3..., sa3kan4 tu3ku3 ta1 ko4ndo3 ma3to4mu2 *Santiago Apóstol** ndi4 ta1 sa4-ya'1a3 *anuncio** tu3 ku4u4 ta1 kan4 ba3 i4xa3 *invitar**=ra1=na1, na1 yo4so24 kwa4yu2, na1 ti4bi2 na1, ku'1un1 ta3ba4=e2 si1i4 ka3na3 bi3ko4 *Santiago Apóstol** o4ra2 ki1bi4 o1ko1 u'1un1 kan4 a1chi1 ka1 ka4a4 tan3 ja1 i1xa43 nda4-ta3ka2 na1 yo4so24 kwa4yu2 nda4-ta3ka2 na1 ti4bi2 kwa'1an1 ndi1-ki'1in3=na2 so4ko3 ku'1un1 be'3e3 yu3ba(4)=e4 [...] ki3xa2a2=na1 ja143 xi4yo13=na(2)=e2 si1i4 ja4si4ki24=na2 ji'4in4 lis3to4ni2 tan3 ya1 kan4 ku4u4 ya1 ka4na3 bi3ko4 yo4o4, bi3ko4 yu3ba(4)=e4 *Santiago Apóstol** i3kan4 ja143 ta1bi(1)=a1 ba1xi3=a2 ka4na3 bi3ko4 ñu3u2 ba3, bi3ko4 ñu3u2 kan4 ndi4 ta1nda3a2 bi3ko4 tin3 ja143 i1xa43 ki'13in3=na2 ki1bi4 xa'1un1 ku1mi4 ki14tu3 o1ko1 septiembre, ta1nda3a2 ki1bi4 u1xi1 u1ni1, sa3kan4, ki1bi4 u1ni1 kwa'1an1 yo1o4 octubre ki4xa2a2 na1 ba1xi3 bi3ko4. Ki4xa2a2 na1 ti4bi2 ki4xa2a2 na1 ya3a2 ki3xa2a2 ja143, ya1kan3, xi4yo13 ya1 si1i4, ta1 chi4ñu3 ja1 ni4ni2=ra1 xa'1a4 na1, ya1 ko'3o3 na1 ti4bi2 ba3 *comisariado** ni4ni2=ra1 xa'1a4 ya1 ko4ndo3 ku3ndi3ka2 nda'3a4 tu3 ta1 kan4 ba3 i4xa3 *invitar**=na1 *presidente municipal** *San Luis** ba3, mi4i4 ndu4ta'3an2=na1, i3kan4 ja143 ta4nda13a2 bi3ko4 ba3 ka4na3 bi3ko4 ñu3u2, i4yo2 ku3rra42 *toro** ba3 yo4so24=na2 *toro** yo4so24=na3, i3kan4, tan42 i3in3 tan42 i3in3=na2 ndi4 ja1 i4..., ja1 i4yo2 ja1 i4yo2 na1 ndu4ta'3an2 ji'4in(4)=a3, tan3 ka3na3 bi3ko4 ñu3u2 ka'4nu3 ko4ndo3 *costumbre** ti1xin3 ñu3u2 ndi4kwi1ko4 ya1 so4ko3 na1 nda4-kwa'1a3 ña1 so4ko3 ña'1a3 yu3ba(4)=e4, ki1bi4 kan4, i3in3 ki1bi4 a1chi1 ba3 ndi4kwi1ko4 ya1 so4ko3 ki1bi4 u1bi1 kwa'1an1 yo1o4 octubre nda4-kwa'1a3=na2 ma3to4mu2 yu3ba(4)=e4 ya1 so4ko3 ña'1a3 yu3ba(4)=e4 nda4-kwa'1a3=na2 *adorno** ti1xin3 yu14kun3=ra3, sa3kan4, na1 ma3to4mu2 si'3i(4)=o4 *Santo Rosario** nda4-kwa'1a3 na1 kan4 ya1 so4ko3 ña'1a(3)=en4 *adorno** ti1xin3 yu14kun3, i3kan4 tu3ku3 tin3, na1, i3kan4 ndi4, ki1bi4 u1bi1 kan4, nda1ti4, na1 bis3ka42 ndi4 ja1 ndu13ku4=na2 ñu1u4 ñu1u4, ya1kan3, ya1 ndu3-ku3tu4 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 be'3e3 chi4ñu3 ji4ni2=na1, ji4ni3=na2, na1 ku'1un1 ndu3ku4 ñu1u4 ñu1u4 bi1..., tun4 i3ñu4 bi1ka1 ya1 kan4 ba42 ndu4-ku3tu4 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 i3kan4 tan3 na4 ja1 o4ra2 tan3 nda4-ya'1a3=e2 nda'3a4 na1 bis3ka42 na1 kan4 ku4u4 na1 ti4in4=na2 to13so2 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 ji'4in(4)=a2, ti4in4=na2 ndu3ku2 ndu3ku2 su4-ku3tu4=na2 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3, ya1 kan4 ndi4 na4 ma3to4mu2 si1i4 i3ni2 an4 ta1 chi4ñu3 si1i4 i3ni2 sa4-nda3-ka'3an4=ra2 ma3to4mu2 ña'1a3=ra3, ndi4 nda1ti4 ki4xa2a2=na1 *música** tan3, ji'4in4 ñu3u2 ti4bi2=na2 kwa'1an1 *pieza** kwa'1an1 kwe4e2, ji'4in(4)=a2 tu4ni1 ndo4ni'3i3=na2 *arco** ya1 ko4ndo3 to13so2 ju4-ndi3chi2 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 ji'4in(4)=a2 ni4nu3 ndi'3i3 kwe4e2 ni3 kwe4e2 ni3 ndo4ni'3i3=na(2)=e2 kan4 kwe4e2 sa3kan4 kwe4e2 sa3kan4, ndi'13i3 ti13bi2 na1 ti4bi2 ya4ni13 ka3a2 ya4ni13 ka3a2 sa3kan4 ndi4 lu3lu3, lu3lu3 ni3 nda4-nde3ta(3)=e2 kan4 ji'4in(4)=a2 *cuenta** ndi'3i3 ji'4in(4)=a2 ni4nu3 ndo4ni'3i3=na2 to13so2 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 yu3ba(4)=e4 i3kan4 tin3 ki14tu3 ki3xa2a2=na1 ba1xi3 bi3ko4 kan4, a1chi1 ka1 ka4a4 ki13xa2a2 ma3to4mu2 ji'4in4 *cohete**=ra1 ji'4in4 lu3te'4ni4=ra2 ji'4in4 *cigarru**=ra1 ko'3o3 na1 ti4bi2, ya1kan3, kwa'1an1 nde1ta3 *mañanita** kwe4nda2 yu3ba(4)=e4 ti4bi2 na1 *al alba** yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3, na1 ti4bi2 ki13xa2a2 ta1 chi4ñu3 ji'4in4 na1 xi1kwa'1a4 ji'4in4 na1 ta4u3ni2 ña'1a3=ra3, na1 ma3to4mu2, na1 nda4-kwa'1a3 i3ta2 tu3ku3 na1 nda4-kwa'1a3 *candela** ya1 so4ko3 na1 ki4xa2a2 ba1xi3 bi3ko4 na1 nda4-kwa'1a3 *promesa** nda'3a4 yu3ba(4)=e4, ya1 kan4 ku4u4 tan3 ki4xa2a2 na1 ti4bi2 ki4xa2a2 na1, ja143 kwa'1an1=na1 *encuentro** kwe4nda2 na1 ti4bi2 i3chi4 nda4-kwa'1a3=na2 tu'1un3 ma1ni4 nda'3a4 na1 kan4, ka'4an2=na1 tu'1un3 la3tun4 ji'4in4 na1 kan4 nda3-ndi'1bi3=na3, sa3kan4 tu3ku3 na1 kan4 la3tun4 ka1 bi4 nda4tu'4un4 na1 kan4 i3kan4 ndi4-kwi3so3 ña'3a4 na1 be'3e3 chi4ñu3 ba1xi3 ya1 so4ko3 ke4ndu132=na1 ji'4in(4)=a2 yu14kun3 tan3 ndi'3i3 sa3kan4 tan42 i3in3 tan42 i3in3 yo4so24 *música** sa3kan4 ndi'3i3 sa3kan4 ndi'3i3 ku4u4=na2 ji'4in4 na1 kan4 ta1nda3a2 ndi'3i3 yo4so24 *música** ndi3kwi1ko4 ki3xa2a2, ki3xa2a2 be'3e3 chi4ñu3 ndi'3i3 tan3 ta'4nda1 chi3ñu3 nda4a2 ku'1un1=na1 ku3xi3=na2 nda4a2 ku'1un1, ku'1un1 ta'1bi4=na3, sa3kan4 ki3xa2a2=na1, nda13ndo3o3 i3in3=na2 yu'3u4 ye'14e4 be'3e3 chi4ñu3, na1 ti4bi2 sa3kan4 sa3kan4 ta1nda3a2 o4ra2 ku'1un1=na1 ku3rra42 *toro** ja143 i4yo2 ya1 si1i4 i4yo2 ya1 ti4bi2 na1 ti4bi2 ja1ta4 ku3rra42 *toro** i4yo2 ya1 si1i4 ki4xa2a2=na1 yo4so24 ti4 *toro** kan4 ki4xa2a2 la3tun4 ki3ni3 ka4na3 bi3ko4, ndi4 tu1ndo'4o4=ni42 ba43, sa3kan4 ndi4 ya1 ka3na3 bi3ko4 ñu3u2, ya1 kan4 ku4u4 bi3ko4 ka'4nu3 ka1 ya1 ja4si4ki24, ya1 tan42 i4yo2 na1 yu4bi24 ñu3u2 ke4ta'4an4=na2 tan3, ya1kan3, ka4na3 bi3ko4 a1chi1 ka1 ndi4, ya1kan3, ndo'4o4=ni42 ka4a4 ko14o3 ñu'3u2 sa'4an4 ka1a3 tu4un1 nu14u(3)=e4 ka1a3, tu4ti24 ja4chiu4un4 ji'4in4 ji1ndio4si2 kwa'4a4 le3tun42 tan3, i4xa3 ma3yo42 i4xa3 *efe** ja1 nu3mi3 ja1 nu3mi3 tu4ti24=na2 tan3, kwe4nda2, kwe4nda2 *tusena**, ya1kan3, le3tun42 kwa'4a4 tun4 tu1un1 nu14u3 ke'3e2 bi3ko4 ñu3u2 tun4 tu1un1 nu14u3 na1 ti4bi2 mi4i4 ñu'4u4=na2 ti4bi2=na1, tun4 ku'1un1 tu1un1 yu'3u4 ye'14e4 yu14kun3 ya1 ka'3ndi2 kas3ti4yu2 a1chi1 ndi4 nde3e4 ka1 ba3 ka4a4 tan3 ka4-ndi4xa3 ta'4an4 ka1 na1 yu4bi24 sa3kan4, kwa'4a4 le3tun42 kwa'4a4 ka4ya1 nu1ni4 ka4ya1, ki13xa3a4 ka1 ki'1bi3 ya3a2 yu14kun3 tan3 ja1 ki13xa3a4 ba3=na2 ka4ya2=na1 nu1ni4 sa3kan4 tu4u13 na1 ko4ndo3 na1 ti4in4 ku3rra42 *toro** tu3ku3, ja1 i3in3 xi4ni4 ku4u4 na1 ti3in3 ku3rra42 *toro** ja1 i3nga2 xi4ni4 ku4u4 na1 ta3ba4 *ponchi** tu3ku3 ya1 kan4 ndi4 na3ni2 ni'4i(4)=a2 i3chi4 kwa'1an(1)=e1, na1 ka4ya2 nu1ni4 ndi4 be'3e3 ma3to4mu2 *gastu** kwa'1an1 nu1ni4 kan4 tiem4pu2 a1chi1 i3in3 xi4ña4 xi4xi3 na1 ti4bi2 ya1 kan4 ndi4 ka4ya1 kwa'1a4=ni42 nu1ni4 ka4ya1 kwa'1a4 nu1ni4 i3kan4 ja143 kwa'1an1, nda4-ta'1bi4=a2 kwa'1an1 be'3e3 ma3to4mu2 kwa'1an1 be'3e3 ta1 chi4ñu3 kwa'1an1 be'3e3 *comisariado** i4yo2=ni42 na1 *invitado** ki3xa2a2 ka3na3 bi3ko4, na1 ba1xi3 ji'4in4 *presidente municipal** na1 ba1xi3 ji'4in4, nda4a2 ka1 na1 ku4-na'4nu3 tu3ku3, ba1xi3 INIba1xi3 a1su3 i3kan4 ku3xi3=na3, ya1 kan4 ko4ndo3 *costumbre** ña'1a3 ñu3u2, ndu4ku4=na2 na1 ma3to4mu2 tu3ku3 kwa1nu'1u4 *lista** be'3e3 ma3to4mu2 xa14a3 ta1 a3sa3 ka'4nu3 i3nga2 kwi1ya1 tan42 i3in3 tan42 i3in3=na2 tan3 ja1 kwa'1an1 nda1ka3, nda1ka3 na1 kan4 *lista**=na1 i3kan4 ni1-ndi'3i3 ba3 ji'4in(4)=a2 kan4 ba1xi3, ba1xi3 bi3ko4 i1ta3tu3ku3 ka4chi2 yo4o4 ba1xi3 ya1 ndo3ko3to3=na3, pa3san4tu2, i3in3 ki1bi4 a1chi1 ka1, i4yo2 i3in3 ki1bi4 kwa'1an1 ndi1-ki'1in3=na2 na1 *ánima** kwa'1an1 kan3to4ri2 kwa'1an1 na1 ti4bi2 kwa'1an1 na1 si'4i2 nda4kwa3tu3 kwa'1an1, kwa'1an1 na1 ñu3u2 kwa'1an1, ya1kan3, tan3 nda4kwa3tu3=na2 kwa'1an1 ndi1-ki'1in3=na2 na1 *ánima** ta1nda3a2 ki1bi4 ndi'13i3 yo1o4 nda4kwa3tu3=na2 nu14u3, nu14u3 na1 kan4 nu14u3 na1, na1 *angelito** na1 ni1-xi'1i1 na1 *ánima** ba4li4 tan3 ndi4 i3in3 ki1bi4 a1chi1 ka1 ndi4 o4ra2 kwa'1an1 ndi1-ki'1in3=na2 na1 *ánima** ndi4 ma3to4mu2 *san Simón** ku4u4 ta1, ta1 kwa'1an1 i4xa3 ka'4nu3 sa3kan4, ta4ba4=ra2, ndi13xi2 xi'4i4=na3, ta4ba4=ra2 xi'4i4 na1, na1 ti4bi2 na1 kan3to4ri2 na1 xi1kwa'1a4 na1 chi4ñu3 xa4xa1 ndi13xi2 ko'3o3=na3, i3kan4 ta1nda3a2 a3sa3 ka'4nu3 tu3ku3 na1 ma3to4mu2 *ánima** ba4li4 sa3kan4 kwa'1an1 tu3ku3 na1 kan4 ji'4in4 *candela**=na1, ji'4in4 ñu'3u2 ji'4in4 i3ta2, i3ta2, kwa'4a4 i3ta2 yo'3o4 i3ta2 nda'3a4 i3ta2 kwa1on4 kwa'4a4, kwa'1an1, ya1kan3, [...] o4ra2 a3sa3 ka'4nu3=na2 na1 *ánima** ba4li4, i3nga2 ki1bi4 i3in3 ki'13in3 chi4ñu3 yo1o4 noviembre tan3 ja1 i3kan4 kwa'1an1, kwa'1an1 ba3, ya1kan3, kwa'1an1 tu3ku3 ma3to4mu2 *ánima** xu13xa3 i3kan4 ta1 kan4 ndi4 kwa'1an1, ke4e4 nda'1bi3 i3ta2 kwa'1an1 ji'4in4=na3, ku1mi4 yo4so24, ku1mi4 yo4so24 u1xi1 u1ni1, ku1mi4 yo4so24 i1in1, ku1mi4 yo4so24 i1ñu1, ku1mi4 yo4so24 u1xa1 ku4u4 yo'3o4 i3ta2 nda'3a4, i3ta2, i3ta2 yo'3o4 i3ta2 nda'3a4 kwa'1an1 ji'4in4=na3, i3kan4 ndi4 i3kan4 ya1kan3, kwa'1an1 *cohete** kwa'1an1 ndi13xi2 kwa'1an1 ko'3o3=na3, i3nga2 ki1bi4 kan4 ñu3u42 ndi4to3=na2 ji'4in4 na1 *ánima** tu3ku3 yu14kun3 yu14kun3 ki4xa2a2=na1 tu3ku3 nda4kwa3tu3, tu3ku3=na2 na1 si'4i2 nda4kwa3tu3 ji'4in4 na1 kan3to4ri2, i3kan4 kwa'1an1 tu3ku3 i3ta2 yo'3o4, i3ta2 nda'3a4 ko3nde3e3 ma'14ñu3 *ánima**. ma'14ñu3 yu14kun3 mi4i4 ni1-ki3xa2a2 *ánima** ka'4nu3 ji'4in4=na3, i3kan4, jo4nde1e3 tu3ku3 *ofrenda** nu14u3 na1 ja13ta4 yu3ba(4)=e4 is1to'3o4 kwa4an2 ya1 ko4ndo3 *santísimo sacramento**, u1bi1 ta'4an2 ku4u4 na1 nda'4bi2 kan4 na1 kan4 ndi4 na1 ko14o3 se'1e3 ku4u4 na1 kan4 nda143 na1 ma3to4mu2 ku4u4 na1 ndo4ko3to3=na2 na1 kan4, ta4nde3e3=na2 *pan** ta4nde3e3=na2 tu3ta2 ta4nde3e3=na2, ja4ta3=na2 ko'1o4 nda3yu4 ndu3xi4 nu14u3 na1 ña1a4 kwa'1an1 is1ta4 kwa'1an1 ta1kwi42 bi1xi1 kwa'1an1 kwa'1an1, ya1kan3, ndi13xi2 ndi'13i3 tin3, ñu3u42 tin3, i4nde4e4=na2 sa3kan4 ndi4to3=na2 ji'4in4 na1 *ánima** i3kan4 ki4xa2a2 ndi'3i3 na1 *ánima** jo13ndo3 na1 be'3..., na1 chi4ñu3 na1 xi1ka3 chi3ñu3 na1, na1 kan4 ndi4to3=na2 ji'4in4, ji'4in4 yu14kun3 ñu3u42 sa3kan4 ki14tu3 nda3a3 ñu'1u3 tin3 ja143 ke1ndu32 *tumba**, ja143 sa4-ke1ndu32=na1 ja143 ndu4-na3ni2 ba'1a3 i3ta2 [...]ki'13in3=na2 ki1bi4 ji'4in4, i3kan4 i3kan4, ya1kan3, ja143 kwa'1an1 nda1ka3 na1 *áni...,** na1 *ánima** kwa'1an1 nda1ka3=na2 i3ta2 na1 ña1a4, ja1 ndu4-nu'3ni2 ja1 ndu4-ndu'3ni(2)=a2 tan3 tan42 i3in(3)=a2 tan42 i3in(3)=a2, kwa'1an1 nda1ka3 bis3ka42 ya1 nu14u3 *ánima** ka'4nu3, ni1-ndi'3i3 ki1bi4 ni1-ya'1a3 bi3ko4 ja143, ndi'3i3 ke3e3=na2 pa3san4tu2 kan4 nda3-kwa'1a3=na2 *rosariu** nda3-kwa'1a3=na3, ñu'3u2 na1 ni1-xi'1i1..., sa3kan4 ndi4-kwi3so3 tu3ku3 ma3to4mu2 *ánima** ba4li4 ndi4-kwi3so3 ma3to4mu2 *ánima** na1 xu13xa3 na1, ñu'3u2 na1 ni1-xi'1i1 na1 ti4bi2 ku4u4=na2 na1 xi1kwa'1a4 ku4u4=na2 ta1 chi4ñu3 ku4u4=ra2 kwa'1an1 ndi'3i3 se'1e3 ñu3u2 kwa'1an1 nde'14e4=na2, mi4i4 a3sa3 ka'4nu3 ta1 ma3to4mu2 i3kan4 xi4yo13=na(2)=e2 si1i4 ndi4 ti4bi2 na1 ti4bi2 ja143, ja143 xi'4i4=na2 ndi13xi2 ja143, i4yo2=na1 si1i4 i3ni2 tin3 ja143 ta4xa'4a4=na2 ba1ba'1a3 mi4i4 si1i4 i3ni2=na1 ndi4 nda143 ka4nda1 ku4u4 ñu'4u4 na1 ta4xa'4a4=na3, sa3kan4 tan42 i3in3 tan42 i3in3 be'3e3 ma3to4mu2 i3in3 ki1bi4 sa3kan4 o4ra2 kwa1nu'1u4 i3ta2 ya1 kan4 ndi4, ya1kan3, na3ni2=ni42 i4yo(2)=a2 kan4, ya1 kan4 ko4ndo3 *costumbre** ña'1a3 bi3ko4 i3ta2 tu3ku3 i3kan4 bi3tin3 tu3ku3 ndi4 ta13xi3 na'3a2 tu3ku3=na2 ya1 ko4ndo3, u1xa1 kwa'1an1 diciembre ka4na3 bi3ko4 si'3i(4)=o4 *Juquila** tu3ku3 ndi4 ja1 i3nga2 *barrio** *buenos aires** i3chi4 kwa'1an1 Salubi ya1 ja1 xa14a3 ju13na'3a2 bi3tin3 ba42 kan4, i3kan4, ya1 kan4 ndi4 ki1bi4 u1xa1 sa4-ka'4nu3=na2nda4kwa3tu3=na2 ki'4in4=na2 ki1bi4 nda4kwa3tu3=na2 nu14u3 si'3i(4)=o4 ja143 i1xa43 ta1nda3a2 ka3na3 bi3ko(4)=an4 u1xa1 kwa'1an1diciembre ndi4 xi4yo13, u1bi1 ki1bi4 xi4yo13 tu3 bi3ko4 kan4 ba3 ka4na3 bi3ko4 yo4so24=na2 *toro** ba1xi3 na1 ti4bi2 ba1xi3 na1 nda4-kwa'1a3 *promesa** ña'1a3 si'3i(4)=o4 *Juquila** kan4 ja1 i3in3 bi3ko4 ja1 ka'4nu3 tu3 ba42 kan4 ba3, xi4yo13 ya1 xi4xi3 xi4yo13 po3so4li2 xi4yo13 ya1 ka3xi4=na2, na1 nda'4bi2 kwa'1an1 ko1to1=na1 si'3i(4)=o4, i3kan4, ndi'13i3 i3nga2 ki1bi4 kan4 ja143, ja1 ni1-ndu3ku4 ba3 na1 *barrio** kan4, na1 ndi3-ki'3in3, a3sa3 ka'4nu3 i3nga2 kwi1ya1 kwa'1an1, sa3kan4 ndi'3i3 ba1xi3=na2 ji'4in(4)=a2 ña1a4 ja1 i4yo2 kwi1ya1 ba3 ki13xa3a4=na2 ji'4in(4)=a2 ña1a4 bi3tin3, ya1 yo1o4 i4yo2=e4 bi3tin3 ya1 kwi1ya1 i4yo2=e4 bi3tin3 ya1 kan4 ku4u4 *costumbre** ña'1a3 ñu3u2, tan3 yu3ba(4)=e4 *Chicu** ndi4 *historia** xa'1a4 ta1 kan4 ndi4, ta1 kan4 ndi4 ta1 ki13xi3 I1ta3 Ndio'3o3 ki13xi3 ta1 kan4, ja'1an1 ki'1in3 na1 ta4u3ni2=na1=ra1 ja13ta4=na2=ra1 nu14u3 na1 I1ta3 Ndio'3o3, ta1 kan4 ni1-ka'1an1=na1 ko3ndo3 *patrón** ñu3u2 ka'4nu3 ñu3u2 ya3ta4 ba42, ya1 kan4 ndi4, ni1-ji'14..., na1 xu13xa3 ndi4 jin'14..., ndi'14i4 na1 kan4 ji4ni2 nda4a2, ko14o3 na1 ji4ni2 nda4a2, nda4a2 kwi1ya1 ba42 ki13xa2a2 ta1 kan4, yo3o3 ku4u4 na1 ja'1an1 ki'1in3 ña'3a4 ndi4 I1ta3 Ndio'3o3 ki13xi3=ra2 i3in3 nu14u3 ndi4 i1ta3 ndio'3o3 ki13xi3=ra2 tan3 ki1bi4 na1 xa'1an1 ja13ta4 ña'3a4 na1 xa'1an1 ji1so3 ña'3a4 ya1 kan4, na1 kan4 ku4u4 na1 ji14ni2=o4 sa1a3 na3ni4 *santo Rosario** ndi4 ji14ni2=o4 sa1a3 ni1-ku3u3 ni1-tu1u3 tu(3)=an4 kan4 ba3 ya1 kan4 ba42 ndi4 ku4ma1ni4=ni4(2)=a2 ya1 ko4ndo3 ya1 ku4ma1ni4=a2 ti1xin3 ñu3u2 ku3ni2=o4 nda4a2, nda4a2 yo3o3, sa1a3 ju13-na3ni4 na1, na1 ja'1an1 ki'1in3 *santu** kan4 tan42 i3in3 tan42 i3in3 *santu** nda4a2 ba42 ni1-ki3xi3 *santu** kan4 ja13ta4=na2 *santu** kan4 ba'1a3 Secundinu ndi4 *santu** ya3ta4 na1, na1 ñu3u2 ya3ta4 ku4u4 ta1 kan4, ta1 ki13xi3 ñu3u2 ya3ta4 ku4u4 ta1 kan4 ya1 kan4 ndi4 i3tun4 ba'1a3=ni42 ku4u4 tun4 ni1-kwa'3a3 *san Secundinu** kan4 sa3kan4 tu3 *Chicu** ndi4 yu3ba(4)=e4 *Chicu** ndi4, ya1kan3, ba'1a3=ni42 i3tun4 ku4u4=run4 ni1-kwa'3a3 tu3 ta1 kan4 ba3 ndi4 ni3 ba143 ta'4yu1=run4 ni3 ba14sa4 ndi4 sa1a3 tan42 nda4-ka'1yu1 ti4 ba3 [...] a1su3 ku4u4 ba3 *estampa** ña'1a3 *chicu** i3kan4 ni1-ndi'3i3. Victorino Ramos. *Cuarenta y ocho años**. *Nací en Yoloxóchitl**. All values that are allowed for Transcriber Turn.mode attribute spontaneous planned All values that are allowed for Transcriber Turn.fidelity attribute high medium low All values that are allowed for Transcriber Section.type attribute report nontrans filler All values that are allowed for Transcriber Turn.channel attribute telephone studio