In | kii | in | chaa | ntsa'an | ra | nuya'vi | . |
English | |
One day a man went to the plaza. | |
one day | In kii |
man | chaa |
he went | ntsa'an ra |
plaza | nuya'vi |
decomposition: "nuu"+"ya'vi" | nuya'vi |
Spanish | |
Un día un hombre fue a la plaza. | |
un día | In kii |
hombre | chaa |
fue | ntsa'an ra |
plaza | nuya'vi |
Cha | ntakuaan | ra | kumi | lurru | . |
English | |
And he brought four donkeys. | |
and | Cha |
he bought | ntakuaan ra |
four | kumi |
donkey | lurru |
Spanish | |
Y él compró cuatro burros. | |
y | Cha |
él compró | ntakuaan ra |
cuatro | kumi |
burro | lurru |
Sara | ntanchiko | ra | ve'e | ra | kuacha | nchu'a | ra | . |
English | |
Then he then returned home very happy. | |
then | Sara |
he returned | ntanchiko ra |
his home | ve'e ra |
home | ra |
he was very happy | kuacha nchu'a ra |
Spanish | |
Y volvió a casa muy feliz. | |
y | Sara |
volvió | ntanchiko ra |
his casa | ve'e ra |
a casa | ra |
estaba muy feliz | kuacha nchu'a ra |
Sara | ntsoo | so | ra | in | lurru | cha | tatsi | ra | uni | lurru | . |
English | |
Then he rode one donkey and he followed the three donkeys. | |
then | Sara |
he rode | ntsoo so ra |
one | in |
donkey | lurru |
and | cha |
he followed | tatsi ra |
three | uni |
donkey | lurru |
Spanish | |
Y él montó un burro y siguió los tres burros. | |
y | Sara |
él montó | ntsoo so ra |
un | in |
burro | lurru |
y | cha |
él siguió | tatsi ra |
tres | uni |
burro | lurru |
Ta | ntsaa | ra | sava | ichi | , | cha | nikitsaa | ra | ntaka'vi | ra | lurru | ka | . |
English | |
When he was half way along the path, he began to count the donkeys. | |
when | Ta |
he arrived | ntsaa ra |
half way along the path | sava ichi |
then | cha |
he began | nikitsaa ra |
he counted | ntaka'vi ra |
donkey | lurru |
Spanish | |
Cuando llegó a mitad camino, empezó a contar los burros. | |
cuando | Ta |
él llegó | ntsaa ra |
mitad camino | sava ichi |
entonces | cha |
él empezó | nikitsaa ra |
él contó | ntaka'vi ra |
burro | lurru |
Cha | kuu | uni | ntaa | ti | ntsinche'e | ra | . |
English | |
And he saw that there were only three of them. | |
and | Cha |
it was | kuu |
three | uni |
exactly | ntaa |
exactly three of them | ntaa |
he was seeing | ntsinche'e ra |
Spanish | |
Y vió que habían solamente tres de ellos. | |
y | Cha |
había | kuu |
tres | uni |
exactamente | ntaa |
exactamente tres de ellos | ntaa |
él veía | ntsinche'e ra |
Sara | nika'an | ra | ña | kumani | in | lurru | ra | , | sara | nikitsaa | ra | tsaku | ra | . |
English | |
Then he realized that one of his donkeys was missing, he then started to cry. | |
then | Sara |
he realized | nika'an ra |
that | ña |
was missing | kumani |
one | in |
his donkey | lurru ra |
then | sara |
he started | nikitsaa ra |
he cried | tsaku ra |
Spanish | |
Y se dío cuenta de que falta un de sus burros, y empezó a llorar. | |
y | Sara |
él se dió cuenta de | nika'an ra |
que | ña |
faltó | kumani |
un | in |
su burro | lurru ra |
y | sara |
él empezó | nikitsaa ra |
él lloró | tsaku ra |
Ta | ntatsaa | ra | ve'e | ra | , | cha | nikachi | ra | nuu | ñasi'i | ra | : |
English | |
When he got home he said to his wife: | |
when | Ta |
he arrived | ntatsaa ra |
he got home | ntatsaa ra ve'e ra |
his house | ve'e ra |
then | cha |
he said | nikachi ra |
he said to his wife | nikachi ra nuu ñasi'i ra |
wife | ñasi'i |
his wife | ñasi'i ra |
Spanish | |
Cuando llegó a casa, él dijó a su esposa: | |
cuando | Ta |
él llegó | ntatsaa ra |
él llegó a case | ntatsaa ra ve'e ra |
su casa | ve'e ra |
y | cha |
él dijó | nikachi ra |
él dijó a su esposa | nikachi ra nuu ñasi'i ra |
esposa | ñasi'i |
su esposa | ñasi'i ra |
— | Ntakuaan | yu | kumi | lurru | , | cha | vichi | ra | vaa | uni | ti | kuu | vari | skuina | na | in | ti | . |
English | |
I bought four donkeys and now there are only three of them because they stole one. | |
I bought | Ntakuaan yu |
four | kumi |
donkey | lurru |
and | cha |
now | vichi |
only | vaa |
four of them (animals) | uni ti |
there are | kuu |
because | vari |
someone stole | skuina na |
one of them (animals) | in ti |
Spanish | |
Yo compré cuatro burros y ahora hay solamente tres porqué me robaron uno de ellos. | |
compré | Ntakuaan yu |
cuatro | kumi |
burro | lurru |
y | cha |
ahora | vichi |
solamente | vaa |
cuatro de ellos (animales) | uni ti |
hay | kuu |
porque | vari |
alguien robó | skuina na |
un de ellos (animales) | in ti |
Cha | ntsakui | ra | vari | ntsinia | ña | inkaa | kumi | lurru | ka | kuu | , | sara | nikachia | : |
English | |
And he laughed because he saw that there were four donkeys, then he said: | |
and | Cha |
he laughed | ntsakui ra |
because | vari |
saw | ntsinia |
that | ña |
there were | inkaa |
four | kumi |
donkey | lurru |
kuu | |
what is "kuu" doing here? | kuu |
then | sara |
said | nikachia |
Spanish | |
Y se rió porque vió que habían cuatro burros y dijó: | |
y | Cha |
él se rió | ntsakui ra |
porque | vari |
vió | ntsinia |
que | ña |
habían | inkaa |
cuatro | kumi |
burro | lurru |
kuu | |
y | sara |
dijó | nikachia |
— | ¡ | Vaii | ! |
English | |
Darn! | |
darn | Vaii |
Spanish | |
¡Caramba! | |
caramba | Vaii |
Mee | ra | nche'e | u'un | lurru | vari | in | ti | yosu | , | cha | uni | ti | tatsu | cha | meu | kuu | u'un | ti | . |
English | |
I see five donkeys because one of them is (myself(?)), and three of them | |
I | Mee |
I see | nche'e |
five | u'un |
donkey | lurru |
because | vari |
one of them | in ti |
? | yosu |
is this "yoso" + "-u"? | yosu |
and | cha |
three of them | uni ti |
follow | tatsu |
and | cha |
you are | meu kuu |
five of them | u'un ti |
Spanish | |
Yo veo cinco burros porque uno de ellos es (?), y tres de ellos siguen, y tú haces cinco. | |
yo | Mee |
veo | nche'e |
cinco | u'un |
burro | lurru |
porque | vari |
uno de ellos | in ti |
yosu | |
y | cha |
tres de ellos | uni ti |
sigue | tatsu |
y | cha |
tú eres | meu kuu |
cinco de ellos | u'un ti |
Ntaa | xeen | ka'an | kue | nivi | : |
English | |
Ntaa xeen | |
GET! | Ntaa xeen |
say | ka'an |
the people | kue nivi |
Spanish | |
Ntaa xeen | |
dice | ka'an |
la gente | kue nivi |
— | Kuena | chacha | su'a | nto'i | , | tono | kaa | kiti | ka | ña | koo | xini | ti | saan | kai | . |
English | |
they | Kuena |
(chacha)? | chacha |
GET! | chacha |
like so | su'a |
happened to him | nto'i |
as | tono |
CHECK! | tono |
(BE?) | kaa |
CHECK! | kaa |
animal | kiti |
that? it? | ña |
GET! | ña |
without | koo |
check! | koo |
its head | xini ti |
check! | xini ti |
as(?) | saan |
check | saan |
? | kai |
CHECK! | kai |
Spanish | |
ellos | Kuena |
chacha | |
así | su'a |
passó a él | nto'i |
tono | |
kaa | |
animal | kiti |
ña | |
koo | |
xini ti | |
saan | |
kai |
Na | ntaka'vi | ko |
English | |
Let's count | |
let's count | ntaka'vi |
Spanish | |
Contamos | |
contamos | ntaka'vi |
¿ | Nisa | yoo | nchiso | lurru | ? |
English | |
How many sacks is the donkey carrying? | |
how many | Nisa |
sack | yoo |
carries | nchiso |
donkey | lurru |
Spanish | |
¿Cuantos sacos carga el burro? | |
cuantos | Nisa |
saco | yoo |
carga | nchiso |
burro | lurru |
Nchiso | ti | _____________ | yoo | . |
English | |
It's carrying _______ sacks. | |
it's carrying | Nchiso ti |
sack | yoo |
Spanish | |
Carga _______ sacos. | |
carga | Nchiso ti |
saco | yoo |
¿ | Nisa | yoo | kantu'u | nuu | ñu'u | ? |
English | |
How many sacks are sitting on the ground? | |
how many | Nisa |
sack | yoo |
sit | kantu'u |
on | nuu |
on the ground | nuu ñu'u |
Spanish | |
¿Cuantos sacos son situados por la tierra? | |
cuantos | Nisa |
saco | yoo |
son situados | kantu'u |
en | nuu |
por la tierra | nuu ñu'u |
Kantu'u | ______ | yoo | nuu | ñu'u | . |
English | |
There are ______ sacks on the ground. | |
sitting | Kantu'u |
sack | yoo |
on | nuu |
ground | ñu'u |
Spanish | |
Hay ______ sacos por la tierra. | |
hay | Kantu'u |
saco | yoo |
en | nuu |
la tierra | ñu'u |
English | |
Spanish |
Uvi | tsi | iñu | , | ¿ | nisa | kui | ? |
English | |
How much does two plus six make? | |
two | Uvi |
plus | tsi |
six | iñu |
how much | nisa |
is it | kui |
Spanish | |
¿Cuanto igual dos y seis? | |
dos | Uvi |
y | tsi |
seis | iñu |
cuanto | nisa |
igual | kui |
Kui | ____________ | . |
English | |
Kui | |
Spanish | |
Kui |
English | |
Spanish |
2 | + | 6 | = | ____________ |
English | |
Spanish |
English | |
Spanish |
Na | ntaka'vi | ko |
English | |
Let's count | Na ntaka'vi |
Spanish | |
Contamos | Na ntaka'vi |
Uni | lurru | tsi | u'un | lurru | , | ¿ | nisa | kui | ? |
English | |
Three donkeys plus five donkeys, how many does that make? | |
three | Uni |
donkey | lurru |
plus | tsi |
five | u'un |
donkey | lurru |
how many | nisa |
is it | kui |
Spanish | |
Tres burros y cinco burros, ¿cuanto igual? | |
tres | Uni |
burro | lurru |
y | tsi |
cinco | u'un |
burro | lurru |
cuantos | nisa |
igual | kui |
Kui | ____________ | . |
English | |
Kui | |
Spanish | |
Kui |
English | |
Spanish |
English | |
Spanish |
In | lurru | tsi | u'un | lurru | , | ¿ | nisa | kui | ? |
English | |
One donkey plus five donkeys, how much does that make? | |
In | |
lurru | |
tsi | |
u'un | |
lurru | |
nisa | |
kui | |
Spanish | |
Un burro y cinco burros, ¿cuanto igual? | |
In | |
lurru | |
tsi | |
u'un | |
lurru | |
nisa | |
kui |
Kui | ____________ | . |
English | |
Spanish | |
English | |
Spanish |
1 | + | 5 | = | ____________ |
English | |
Spanish |
English | |
Spanish |